Geçen Pazar günkü barbeküden sonra kendinizi pek iyi hissetmiyor muydunuz? Yemek pişirme sırasındaki olağan gıda zehirlenmesi nedenlerini düşündüğünüzde, gözden kaçırıyor olabileceğiniz şaşırtıcı bir şey var. Dondurma. Bu soğuk ve kremalı tatlı eridiğinde, aralarında tehlikeli Listeria’nın da bulunduğu bakterilerin üreme alanı haline gelir . (Bu, bağışıklık sistemi zayıf olan veya hamile kadınlar için ciddi bir sorundur.)
Dondurmada Gıda Zehirlenmesine Neden Olan Etkenler:
Hijyen Eksikliği: Dondurma üretiminde veya servisinde hijyen kurallarına uyulmaması, Salmonella, Listeria monocytogenes gibi zararlı bakterilerin üremesine yol açabilir. Bu bakteriler, ishal, kusma, karın ağrısı ve ateş gibi gıda zehirlenmesi semptomlarına neden olabilir.
Eriyip Yeniden Dondurma: Dondurmanın eriyip tekrar dondurulması, dondurmada bulunan buz kristallerinin parçalanmasına ve dokusunun bozulmasına neden olur. Bu durum, dondurmada bulunan mikroorganizmaların çoğalmasını kolaylaştırarak gıda zehirlenmesine yol açabilir.
Süt Alerjisi: Bazı kişilerde dondurmada bulunan süte karşı alerji olabilir. Süt alerjisi olan kişilerde dondurma tüketimi, kurdeşen, kaşıntı, karın ağrısı ve bulantı gibi alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Laktoz Intoleransı: Laktoz intoleransı olan kişilerde dondurmada bulunan laktozun sindirilememesi, ishal, gaz, şişkinlik ve karın ağrısı gibi semptomlara neden olabilir.
Dondurma Gıda Zehirlenmesine Nasıl Neden Olur?
Dondurma aslında bozulabilir ve bu iki yoldan biriyle olur:
Üretildiği zaman: İçeriklerden herhangi biri gıda zehirlenmesine neden olan bakterilerle kirlenmişse
Eridiğinde: Dondurmayı erittikten sonra, özellikle de eritilip yeniden dondurulduktan sonra kepçeyle alırsanız, kontaminasyon riskiyle karşı karşıya kalırsınız.
Dondurmada Bakteri Nerede Bulunur?
Herhangi bir dondurma tarifine hızlıca göz attığınızda , bunun süt veya krema, şeker ve aromanın basit bir karışımı olduğunu göreceksiniz. Bazı dondurmalar (veya dondurulmuş muhallebi) de yumurta içerir. İçerikler midenizi hasta edebilecek mikroorganizmaları (küf veya bakteri gibi) barındırabilir.
Süt kreması
Süt veya kremanın hastalığa neden olan mikroorganizmaları barındırması alışılmadık bir durumdur çünkü genellikle dondurma yapımında kullanılan süt ve krema pastörize edilir. Pastörizasyon yoluyla Salmonella, E. coli ve Listeria gibi bakteriler yok edilir.
Yumurtalar
Dondurma yumurta gerektirdiğinde kaçınılmaz olarak çiğ olurlar ve çiğ yumurtalar Salmonella’yı barındırabilir. ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), yumurta içeren dondurmaların (özellikle ev yapımı dondurmaların) her yıl yüzlerce Salmonella salgınından sorumlu olduğunu belirtmektedir. Ev yapımı dondurmanın daha çok suçlu olmasının nedeni, dondurma üreticilerinin, Salmonella’nın bulaşmasını önlemelerine yardımcı olan pastörize yumurta ürünlerini kullanma eğiliminde olmalarıdır. FDA aslında evde çalkalanmış dondurmanızda, bakkalda bulunması giderek daha kolay olan pastörize yumurtaların kullanılmasını öneriyor.
Aromalar
Şeker nadiren bakteri barındırır ancak küf barındırabilir. Diğer tatlandırıcılar ve katkı maddeleri (jelatin gibi) uygun şekilde kullanılmazsa bakteri barındırabilir.
Evde Bulaşma Olduğunda
Dondurma, erimesine izin verildiğinde hızla bakteriler için bir kuluçka makinesi haline gelebilir. Bu nedenle FDA’nın dondurma yönergeleri, distribütörlerin dondurulmuş tatlıları 41° F’ın altında tutmasını gerektirir. Dondurmanız büyük olasılıkla evde veya daha büyük olasılıkla arka bahçenizde eriyecektir! Bu eriyen dondurma, sizin, misafirlerinizin parmaklarının, servis aletlerinizin vb. bulaştırdığı bakterilerin çoğalmaya başlayacağı yerdir. Dondurmanın içindeki şeker bakterileri beslediği için gıda zehirlenmesine ciddi bir ortam oluşturur.
Eritilmiş dondurmanızı yeniden dondurduktan sonra bile, büyümesine izin verilen bazı bakterilere karşı güvenli olmayacaktır. Örneğin, Listeria sadece hayatta kalmakla kalmaz, aynı zamanda dondurucunuzda gelişip çoğalabilir!
Dondurmadan Gıda Zehirlenmesi Nasıl Önlenir?
- Güvenilir Markaları Tercih Edin: Dondurma satın alırken, hijyen kurallarına uyan ve güvenilir markaları tercih edin.
- Erimiş Dondurmadan Kaçının: Erimiş ve tekrar dondurulmuş dondurmadan kaçının.
- Son Kullanma Tarihine Dikkat Edin: Dondurmanın son kullanma tarihini kontrol edin ve tarihi geçmiş dondurmaları tüketmeyin.
- Dondurmayı Doğru Şekilde Saklayın: Dondurmayı -18°C’nin altında saklayın ve buzdolabında çözülmesine izin vermeyin.
- Alerjiniz Veya İntoleransınız Varsa Dikkatli Olun: Süt alerjisi veya laktoz intoleransı gibi bir durumunuz varsa, dondurma tüketmeden önce doktorunuza danışın.
- Aşağıdaki güvenli servis yönergelerini izleyerek ailenizin gıda zehirlenmesi riskini azaltabilirsiniz:
- Dondurmanızı temiz bir servis kabıyla alın ve kimsenin yalamasına izin vermeyin.
- Pastörize edilmemiş yumurta ve/veya çiğ sütle yapılan dondurmalardan kaçının.
- Kendi dondurmanızı yaparken pastörize yumurta ve süt kullanın ve çapraz bulaşmayı önleyin.
Dondurma Tükettikten Sonra Nelere Dikkat Edilmeli?
Dondurma tükettikten sonra ishal, kusma, karın ağrısı ve ateş gibi gıda zehirlenmesi semptomları yaşıyorsanız, bol bol sıvı tüketin ve dinlenin. Semptomlarınız şiddetliyse veya geçmiyorsa doktora başvurmaktan çekinmeyin.
Unutmayın: Dondurma lezzetli bir yaz serinleticisi olabilir. Ancak hijyen kurallarına dikkat ederek ve gıda zehirlenmesi riskini göz önünde bulundurarak dondurmanın keyfini güvenle çıkarabilirsiniz.
İşte güvende kalmak için bilmeniz gerekenler!
